Đọc đời tư của nhiều nhà tướng mà tên tuổi sống thiên thu như A Lịch Sơn đại đế, Nã Phá Luân, ta thấy lắm lúc về đường tình ái, họ yếu đuối, yếu hơn đàn bà. Họ cho cây thang danh vọng là lý tưởng của con người. Lúc ấy họ định giấu cho tới chừng xuống lỗ hiểu là thời gian đừng khám phá được sự gì phản bội tinh thần bức thư.
Mà cho đặng công việc ấy hoàn thành và cho đặng hài nhi sau nầy được chu đáo dưỡng dục Thượng đế đã ủy thác trong người nam và người nũ ái tình. Bạn gái không có ác ý khinh người, coi mình là tất cả. Bạn trai buổi đầu tỏ ra rất có lương tâm khi họ nghĩ đến vấn đề nam nữ.
Nhưng vào tuổi dậy thì, bạn trai như tôi đã nói bắt đầu ngắm nét đẹp của thiên nhiên. Kiến đi miệng bác, sau cùng họ chạm phải nguy hại nầy là ai cũng không tin lòng trung hậu của họ, nghi ngờ họ. Nhưng vào buổi dậy thì chúng được đầy đủ phát triển.
Biết bao nhiêu cây bút có thẩm quyền đã ca tụng tình cao cả nầy. Ta trách ngày xưa chỉ lo nhớ mà không lo hiểu, ngày nay ta té vào lỗi lo hiểu mà không lo nhớ. Rồi gió đó con hay những chân của ong bướm làm cho phấn ở bông đực dính vào nhụy bông cái.
Ngoài cửa lòng ta có Sa tăn đợi sẵn. Khi bàn về ái tình của bạn trai tôi sẽ nói tật ích kỷ của bạn trai rất nặng vì tình yêu của họ căn cứ vào bản năng truyền sinh hơn là nhân nghĩa. Việc giáo dục nầy là tất yếu: nếu bỏ qua hay cẩu thả, bạn trai sẽ thành võ phu, ăn nói thô lỗ, đối xử cộc cằn, hành động bạo ngược.
Nếu được hướng dẫn về sau họ sẽ lập gia đình tốt đẹp. Có khi trong cảnh sống vợ chồng qua những thời gian tân hôn, trăng mật, đ àn ông sống hơi lạt. Trước khi tiếng của họ đến cung giọng bình thường, họ bất đắc dĩ pha trộn hai thứ âm thanh nói trên.
Nó phải chiếu dọi nét mỹ miều của tâm hồn thì con người mới xứng với nhân phẩm. Đối với bạn chơi cũng như bạn lớp, ngoài những khi nói về tâm sự, bạn trai chia sớt nỗi vui buồn trong các cuộc sinh hoạt thường nhựt. Không biết họ có nghĩ như Stendhal không? Nhưng hình như họ không muốn ai phá rối vẻ tịch mạc của tâm hồn họ.
Hai tâm hồn khác phái mới yêu nhau, thường người trai thiên về xác thịt. Họ để ý, đứng nhìn, sửng nhìn và cười cách, ngạc nhiên nữa trước gương mặt cười hoa của đứa bé. Họ không nghĩtính loài người là trống miệng.
Tôi không nói đầy đủ chi tiết đâu. Đó là chưa nói, sự già trước tuổi, sự khằn đi, rã rời đi từ thể xác đến tâm hồn của bạn trai bôn tẩu trong cơn lốc vật chất của đường đời. Họ đi xe đạp không đèn, thành phố chật, chở hai ba người.
Vì hạnh phúc của bạn và của người bạn yêu, tôi ước muốn: Bạn có một tình yêu luôn trong sạch, căn cứ trên bộ óc sáng suốt và ý chí gang thép. Lúc bình thường họ tốt, trái lạitính nhát bị trêu chọc họ dữ mà hồi hộp, cộc mà phập phồng. Tôi chỉ nhấn mạnh ở chỗ bạn trai đừng tỏ ra mình là phái yếu ở chỗ chạy theo mê say, thờ lạy ảnh giai nhân.